Dit opiniestuk verscheen eerder bij De Tijd.

Politici verdedigen de rechtstaat, tenzij het hen kiezers kan kosten. In het Arco-dossier zet de regering het belang van een deel van haar kiezers boven dat van haar volk.

‘Er zijn dagen waarop men spaarzaam moet zijn met zijn misprijzen omdat er zoveel zijn die er nood aan hebben’, verklaarde de Franse denker François-René de Chateaubriand ooit. Wel, woensdag was zo’n dag, toen het Europees Hof van Justitie de gecontesteerde Arco-regeling naar de prullenmand verwees. Een overwinning voor de rechtstaat, aangezien het Hof finaal bevestigde dat alle beleggende Belgen gelijk zijn voor de wet.

Toch verklaarden politici van verschillende partijen – zowel uit de regeringscoalitie als uit de oppositie – meteen dat er een ‘creatieve oplossing’ moest komen om de Arco-beleggers (die dus voor alle duidelijkheid géén spaarders zijn) hun centen terug te geven. De christendemocratische vice-premier Kris Peeters, primus inter pares van de Arco-cheerleaders, verklaarde dat de belastingbetaler daarbij zo weinig mogelijk direct geviseerd mag worden. Dat is – excusez les mots – tjeverig gekonkelfoes. De essentie zit er niet in dat de belastingbetaler volgens Peeters zoveel mogelijk moet gespaard worden, maar wel dat hij zo min mogelijk mag merken hoe zijn belastingen weggesluisd worden naar een specifiek kiespubliek.

Want vergis u niet: dit is politiek clëntelisme pur sang. Het illustreert hoe de rechtstaat voor sommige partijen belangrijk is in het ene dossier, maar niet in het andere. Als deze regering oprecht de belastingbetaler niet wil viseren, dat ze dan zweert bij de fundamenten van de rechtsstaat dat gedupeerden verhaal moeten halen op de partijen die hen schade hebben bezorgd. Waarom zou ik als belastingbetaler schuld hebben aan het dramatisch financieel beheer van Arco, of de verkooppraktijken van de christelijke arbeidersbeweging? Als de belegger daar zijn verschuldigd bedrag niet volledig kan recupereren, moet hij de rest van zijn verlies slikken. Zoals alle beleggers.

Tot slot is het ook opmerkelijk hoe weinig aandacht er gaat naar het intergenetarioneel aspect van een mogelijke terugbetaling. Als de regering 200 miljoen euro belastinggeld kan laten wegvloeien naar Arco-gedupeerden, moet ze daar ook het geld voor vinden. Dat komt neer op het verder opbouwen van de staatsschuld. En die laatste is niets anders dan uitgestelde belastingen, die dus in steeds grotere mate worden doorgeschoven naar jongere generaties. Als die al bij Arco zaten, en dat zullen er sowieo niet veel geweest zijn, gaat het om heel beperkte bedragen. Toch zullen zij in dat geval allemaal mogen mee betalen voor deze koldervertoning.

Het hele Arco-dossier getuigt van het politieke onvermogen om een rechtvaardige, maar onpopulaire beslissing uit te leggen en te verdedigen. Wie achter zijn kiezer aanloopt, kan hem nooit in het gezicht kijken. Dat verdient ons misprijzen.