Deze column verscheen eerder bij De Standaard.

CD&V koketteert met een vermogensbelasting, maar grijpt naar halfslachtige maatregelen. Als het de partij echt menens is, stelt ze een herziening van het kadastraal inkomen voor.

‘CD&V is al tevreden met een fiscaal symbool’, klonk het afgelopen weekend nogal cynisch in deze krant. Na de desastreuze speculatietaks en fausse queue van de meerwaardebelasting rijst de vraag hoe de partij haar doel van vermogensherverdeling nog kan bereiken. Daarvoor zullen een paar echte taboes moeten sneuvelen.

Zo is het onwezenlijk dat de gegevens die de basis vormen voor de berekening van de onroerende voorheffing dateren van 1975. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) schermde er in het verleden mee dat een herziening van het kadastraal inkomen (KI) ‘monnikenwerk is waarvoor geen budget of operationele middelen zijn voorzien’. Alsof dat goede argumenten zijn als de opbrengsten de kosten meer dan rechtvaardigen, en elke dag uitstel een sociaal meer rechtvaardige belasting met een dag uitstelt.

Op een volwaardig vermogenskadaster na – een zo mogelijk nog groter politiek taboe – valt er moeilijk een betere maatstaf te bedenken voor iemands vermogen dan de waarde van zijn vastgoed. Dat was toch ooit het achterliggende idee van het KI. Zolang dat fictief huurinkomen de reële huurinkomsten benadert, zijn er weinig problemen. Maar in 42 jaar tijd is er veel veranderd. Sommige plattelandsdorpjes van toen zijn ondertussen heuse villawijken, en ooit hippe winkelstraten nu vergane glorie. De realiteit is veranderd, maar niet het fictief huurinkomen.

Volgens de Leuvense professor grondwettelijk recht Paul Van Orshoven is de scheeftrekking in het fiscaal privilege in sommige wijken ondertussen zelfs zo groot in vergelijking met andere buurten dat het in strijd is met de grondwet…

De reden dat deze regering zich net als zoveel voorgaande niet aan een herziening waagt, is simpel: angst. Politici willen hun kiezers niet bruuskeren. Neem Bart Somers (Open VLD), die zich enkele jaren geleden verzette tegen een herziening van het KI omdat ‘vele gewone Vlaamse huiseigenaars dan meer belastingen zullen betalen’. Er is niets wat verhindert dat gemeentes en provincies hun opcentiemen verlagen en zo voor een deel de bluts tegen de buil stellen.

De schatkist hoeft er ook niet per se wel bij te varen. Als de herziening van het KI een herverdelend aspect moet hebben, kan die budgetneutraal verlopen door de inkomsten van de hogere KI’s te compenseren met de lagere inkomsten van lagere KI’s.

Nog beter is het de reële huurinkomsten te belasten. Vroeger ontbrak daar de informatie voor, maar vandaag moeten die huurcontracten geregistreerd zijn. Voor de eigen woning kan de ‘huur’ geschat worden via bepaalde parameters.

Zo’n vermogensherverdeling kan trouwens een economische stimulus betekenen. Academisch onderzoek suggereert dat lagere vermogens sneller bereid zijn om extra koopkracht te consumeren dan wie al goed in de slappe was zit.

Feit blijft: voor een partij die wil dat hogere vermogens meer bijdragen, is de CD&V opmerkelijk terughoudend voor het deel van dat vermogen dat in een woning zit. Maar o wee als het naar de beurs durft te stromen…