Enkele weken geleden vroeg Kasper, een goede vriend, of ik kon meegaan naar zijn bankkantoor. Hij had gezien dat de beleggingsproducten die hij daar twee jaar eerder had gekocht, het niet bepaald goed deden, en hij maakte zich wat zorgen.

Voordat ik zijn portefeuille zag, leek me dat niet onlogisch. De beurzen hebben het in die periode goed gedaan, en hij had gezegd dat hij een defensieve belegger was (eerder uit wantrouwen voor financiële markten dan uit risicoaversie, een cruciaal verschil). Met dat profiel zou hij per definitie maar een fractie van de hausse meegepikt hebben.

Toen kreeg ik zijn portefeuille onder ogen, en dat was toch even slikken.

Omdat de MiFID-vragenlijst had aangegeven dat Kasper niet hoog scoorde op het vlak van financiële kennis, had de bank hem plain vanilla producten moeten voorstellen. Dus wat stond die Belfius Financing Company (LU) Multicallable 16 daar te doen?

Naast een op de lange termijn ondermaats presterend beleggingsfonds uit de eigen stal, bleek de Belfius-adviseur Kasper een gestructureerde obligatie aangesmeerd te hebben waarvan de potentiële meerwaarde afhankelijk is van de prestaties van de Stoxx Europe 600 Utilities Index, en met de mogelijkheid van een vervroegde terugbetaling. In een neutraal scenario levert dat een jaarlijks netto-rendement op van 0,53 procent, en zelfs als het meezit amper 0,73 procent!

Al snel bleek dat ze Kasper destijds nooit hebben uitgelegd wat hij precies kocht. De Multicallable is een ultradefensief product waarvan het beetje rendement afhangt van een onderliggende, ook al defensieve aandelenindex. Zodra het een beetje opbrengt, kan de bank de obligatie bovendien terugkopen.

Het argument van de bank dat de vriend als defensieve, ongeïnformeerde belegger veroordeeld is tot dit soort producten, is belachelijk. Er zijn genoeg eenvoudige, defensieve beleggingsopties die een minstens equivalent rendement geven als die complexe Multicallable, en dan snapt die vriend tenminste wat hij in portefeuille neemt. Bedrijfsobligaties of staatsbons bijvoorbeeld. Maar daar verdient de bank natuurlijk weinig aan. Bij de Multicallable daarentegen lopen de commissiekosten op tot 1,2 procent per jaar.

Let wel: dit pleit de vriend niet vrij. Hij heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich goed te informeren (een bank die alleen eigen producten pusht is per definitie te wantrouwen – ze kunnen nooit altijd het beste product hebben!), of zich door een onafhankelijke adviseur te laten bijstaan. In die zin is het een zure les geweest.

Het is ook een sprekend voorbeeld dat MiFID vaak zijn doel voorbijschiet. Het is voor veel banken een kwestie van ‘ticking boxes’. Zo kunnen ze nog altijd ingewikkelde producten verkopen aan mensen die daar eigenlijk niet voor in aanmerking mogen komen. Op die manier investeren ze natuurlijk niet in een vertrouwensrelatie met hun klant.

Dat is wat mij het meest ergert. De bank liet als adviseur Kasper hopeloos in de kou staan. Een gesprek van vijf minuten leert dat hij helemaal niet defensief is, alleen op zijn ongemak. Hij is een jolige vrijgezel van 35 jaar, heeft geen woning af te betalen, of plannen om er een te kopen, en kan gerust tien jaar een deel van zijn geld missen. Hij wil daar ook best wat risico’s voor nemen, als hij maar weet wat die inhouden.

Een goede uitleg over de voor- en nadelen van de verschillende beleggingsopties verder, is hij nu via een online bank geleidelijk in zelfgekozen fondsen aan het stappen die bij zijn profiel passen. Ze hebben een bewezen track record, goede beoordelingen bij Morningstar, en redelijke beheerskosten. Zo kan het dus ook.

Meer zelfs, Kasper overweegt nu om in aandelen te beleggen. Maar eerst nog wat lezen en zich beter informeren. Wordt vervolgd.